بحث حذف صفر از پول ملی به نظر می رسد بیش از دوره قبل که دولت نهم آن را در سال 87 مطرح کرد امروز جدی شده است. رییس کل بانک مرکزی در این زمینه اعلام کرد که لایحه حذف صفر از پول تنظیم و به دولت تقدیم شده است.

وزیر اقتصاد نیز امروز اعلام کرد پیشنهاد بانک مرکزی در این خصوص، به هیات دولت ارسال شده که در صورت تصویب به مجلس فرستاده می شود. به این ترتیب به نظر می رسد این اقدام به زودی به نتیجه ای خواهد رسید.

کارشناسان با اشاره به این که بانک مرکزی در چاپ چک پول های 50 هزار تومانی جدید تقریبا این اقدام را عملی کرده معتقدند به زودی چهار صفر از سایر پول ها نیز حذف خواهد شد و فعلا تنها بررسی روش های اجرای این طرح و خارج کردن پول های قدیمی از چرخه و یا تغییرات محاسباتی است که نیازمند دقت نظر بیشتری است.

در این رابطه کارشناسان در گفتگو با اگزیم نیوز معتقدند حذف چهار صفر از واحد پولی می تواند نتایج مثبت زیادی را برای اقتصاد کشور به همراه داشته باشد و بهتر بود همان زمان که برای اولین بار این بحث مطرح شد و نرخ تورم بالایی را در کشور شاهد بودیم بانک مرکزی صفرها را از واحد پولی حذف می کرد.

به عقیده آنها دولت برای حذف صفر نیازمند پیش زمینه هایی بوده که ثبات قیمت ها یکی از انها است. در نتیجه انتظار می رود با توجه به این که نرخ تورم بار دیگر دو رقمی شده است دولت تلاش خود را برای ایجاد ثبات در بازارهای کالایی و قیمت ها باید به کار گیرد.

در حال حاضر در بازار ارز شاهد ثبات بسیار خوبی هستیم و از انجا که رشد قیمت ها در ماه های اخیر بیشتر به دلیل افزایش بهای ارز بوده انتظار می رود روند تورمی کندتر شده و حتی به زودی معکوس شود کما این که انتشار امارهای مختلف از نرخ تورم در ماه های آبان و آذر نشان می دهد سرعت رشد تورم در کشور کاهش یافته است.

از طرفی حذف صفر از پول ملی مراودات مالی جامعه را تسهیل می کند و باعث می شود قدرت تغییر نوع پول از اسکناس به سکه که از دوام بالاتری برخوردار است هزینه های تولید و چاپ اسکناس را در کشور کاهش دهد.

از طرف دیگر کاهش تعداد صفرها از پول ملی دارای یک اثر روانی مبنی بر کاهش میزان مبادلات پولی در قبال خرید کالا است که می تواند از تورم انتظاری در جامعه بکاهد ضمن این که از نظر روانی روی قیمت ارزها نیز اثر گذار است.

در حال حاضر قیمت هر دلار آمریکا بین 80 تا 90 هزار ریال است که با حذف صفر می تواند به 8 تا 9 تومان تغییر کند. اگرچه منطقا اتفاق خاصی نیفتاده اما در رده بندی جهانی ارزش پول و همچنین در اثرات روانی که این تغییر از خود بر جای می گذارد می توان شاهد یک بهبود بود.

در عین حال این تغییر در واحد پولی باعث می شود مبادلات سنگین مالی که به صورت انتقال وجه صورت می گیرد با تعداد کمتری اسکناس صورت بگیرد که اثرات زیادی در نگهداری وجوه و همچنین نقل و انتقال پول به همراه دارد.

حذف سه یا چهار صفر از پول ملی به هیچ عنوان تبعات منفی براقتصاد نمی‌گذارد. شاید دامنه‌ی این کار بسیار وسیع باشد اما در عمل کار و تغییر خیلی گسترده‌ای در پول ملی انجام نمی‌دهیم. به یاد داشته باشید این عمل یک اقدام حسابداری است و پیامدهای آن نیز به سادگی در مبادلات، ثبت و نگهداری ساده‌تر حساب‌ها، ارقام و ترازنامه‌ها کمک شایانی می‌کند.

به واسطه‌ی حذف چند صفر کاهش حجم اسکناس و هزینه‌های چاپ اسکناس و چک پول به طور چشم‌گیری کاهش می‌یابد. ارزیابی از حذف چند صفر از پول ملی این است که این اقدام اثر ماهوی حقیقی منفی بر اقتصاد ندارد.

بنابراین تغییرات در واحد پولی آن‏طور که برخی از کارشناسان عنوان می‏کنند برای اقتصاد خطرناک نخواهد بود. کشورهایی پس از حذف چند صفر از پول ملی خود موفق بوده‌اند که توانسته‌اند تورم را پس از طرح یاد شده کنترل کنند.

در حال حاضر ترکیه شش صفر از پول ملی خود را حذف کرده است. آلمان و فرانسه نیز این اقدام را اجرا کرده‌اند اما موفقیّت هر یک از این کشورها بستگی به مدیریت بعدی آن‌ها در تورم دارد. در این‌جا لازم است کمی مفصل‌تر درباره‌ی تجربه‌ی ترکیه مسایلی را بیان کنم؛ ترکیه از جمله کشورهایی است که در زمینه‏ی حذف چند صفر از پول ملی اقدام کرده است.

دولت ترکیه با برنامه‌ریزی‌های مناسب ابتدا تورم را کاهش داد و در مرحله‌ی بعد به ثبات اقتصاد کلان اقدام نمود. پس از اجرایی شدن این دو مرحله در اقتصاد کشور دستور حذف صفر از لیر، صادر گردید. جالب این‏که ترکیه شش صفر از پول ملی خود را در سال 2005 میلادی حذف کرد.

تورم در ترکیه از ابتدای دهه‌ی 80 آغاز شده و با شتاب به پیش رفت. هر دلار آمریکا که در سال 1988 با 1422 لیر قدیم ترکیه مبادله می‌شد در سال 2003 به بیش از ۱.۵ میلیون لیر قدیم رسید. در این شرایط قیمت یک ساندویچ در ترکیه به 3میلیون لیر رسید.

از سال 1981 به این سو در ترکیه هردو سال یک‌بار نیاز به اسکناس‌های درشت‌تر احساس می‌شد. در یک چرخه‌ی 25 ساله درشت‌ترین اسکناس ترکیه از 5 هزار لیر به یک میلیون لیر تبدیل شد.

تجربه‌ی کشور همسایه، ترکیه می‌تواند برای برنامه‌ریزان و تحلیل‌گران اقتصاد کشورمان به عنوان یک تجربه‌ی موفق مورد توجه واقع شود و نکات مثبت و منفی این تجربه مدّنظر برنامه‌ریزان اقتصادی کشور قرار گیرد. 

دولت باید بسته‌های پولی خود را به همراه حذف چند صفر اجرایی کند. انضباط پولی و مالی مهم‌ترین رکن موفقیّت اجرای طرح حذف چند صفر پول ملی است. معتقدم در این صورت موفقیّت این طرح دور از انتظار نیست. تجربیّات دیگر کشورها نیز این مسأله را تأیید می‌کند.